![](images/light.jpg)
- W. radicans (L.) Sm. Hemikript., 0,5-2,5 m. (V)VI-X(XI). Hezetasun handiko trokarte epel eta ilunak, ur-jauzi eta errekastoen ondoan; 10-400 m. Itsasertza eta haran atlantikoak: B (BB). Hainbat esk.: Europan Atl. (81)
Webgunean sortutako orri berriak dituzu hauek, berrienekotik hasita. Aldaketa guztiak ikusi.
A Pinulen alboak gingil angeluzuzenetan zatiturik daude (71a) >> subsp. borreri (Newman) Fraser-Jenkins Baso freskoak, batez ere kare-substratuetan; 50-1500 m. Ipar-erdialdeko haran eta mendiak: U. Eur.
B Pinulek puntan hortz gutxi dituzte, zorrotzak eta orriaren puntarantz okertuak (71b) >> subsp. affinis Pagadiak, hariztiak eta hostozabalen baso mistoak, lur azidoetan; 0-1900 m. Ipar-erdialdeko haran eta mendiak: U (A). Eur.
C. falcatum (L. fil.) C. Presl [Polystichum falcatum (L. fil.) Diels] Hemikript., 20-60 cm. IX-II. Behealde epel eta ilunetan bertakoturik; 0-150 m. Itsasertza: BB. Sarr.: Asiako hego-ekialdea eta Makaronesia. (66)
HIBRIDOAK: P. aculeatum x P. lonchitis [P. x illyricum (Borbás) Hahne]; P. aculeatum x P. setiferum [P. x bicknellii (Christ) Hahne]
A Pina simetrikoak, oxkardun/ebakiak, behekoak alabarda-itxurakoak (47a) >> subsp. pachyrachis (Christ) Lovis & Reichst. Harkaitzetako pitzadurak; Ca; 450-1150 m. Tarteko mendiak: B. Med.
B Errizomaren paleek 3 mm baino gehiago dituzte; pinak errakiari elkarzutik lotuta daude eta bata bestetik nahiko hurbil daude (47b) >> subsp. quadrivalens D.E. Meyer Hormak, harkaitzak eta hainbat baso-mota; 0-1850 m. Ia lurralde osoa, Ebro Haraneko alderik lehorrenak izan ezik: A. Subkosm.
HIBRIDOAK: A. fontanum x A. ruta-muraria subsp. ruta-muraria (A. x recoderi Aizpuru & Catalán).
S. pozoi (Lag.) Iwatsuki [Thelypteris pozoi (Lag.) C.V. Morton, Dryopteris africana (Desv.) C. Chr.] Geof., 15-40 cm. (V)VII-X(XII). Erreka eta ur-jauzien ertzak, inguru heze, ilun eta epeletan; 10-600 m. Itsasertza eta haran atlantikoak: B. Hainbat esk.: Europan Atl. (38)
O. limbosperma (All.) J. Holub [Thelypteris limbosperma (All.) H.P. Fuchs, Lastrea limbosperma (All.) J. Holub & Pouzar] Hemikript., 30-90 cm. (VII)VIII-IX. Leku itzaltsuak eta hezeak eragin atlantikoko aldeetan, silize-harrien edo garbitutako kareharrien gainean; 80-1200(1900) m. Haran atlantikoak eta iparraldeko mendiak: U; Pirinio mendiak, tartekoak eta hegoaldekoak: B. Zirkunb. (39)
Ph. conectilis (Michaux) Watt [Thelypteris phegopteris (L.) Slosson] Geof., (10)15-40 cm. (VII)VIIIIX. Harkaitzak, hartxingadiak eta Nardus strictaren larreak, material silizeoen gainean, inguru heze eta freskoetan; Si; (1100)1550-1800 m. Pirinio mendiak eta iparraldeko mendien mendebaldeko muturra: BB. Zirkunb. (37)
Th. palustris Schott Geof., 30-50(80) cm. (VII)VII-IX. Lezkadiak, ihitzak eta haltzadiak, lur lohitsuetan; 10-650 m. Itsasertza, haran atlantikoak eta tarteko mendiak: BB. Zirkunb. (40)
P. aquilinum (L.) Kuhn [Pteris aquilina L.] Iratze arrunta, garoa. Geof., 0,25-2 m. VIII-X. Baso mota guztiak eta ordezko komunitateak, ugaria lur azidotuetan, hegoaldean ez da ibarbaso eta ubide-ertzetan baino aurkitzen; 0-1200(1400) m. Ia lurralde osoa: AA; Ebro Haraneko alde lehorrak: B. Subkosm. (36)
C. macrocarpa C. Presl Geof., 0,5-2,5 m. VI-IX. Trokarte itzaltsuak, itsasoari begira, substratu azidoetan; 100-200 m. Itsasertza: BB. Hainbat esk.: Atl.-Makaronesiako endemismoa. (35)
HIBRIDOAK: Goian deskribatu ditugun espezieen hibridoek tarteko ezaugarri morfologikoak dituzte, eta, sarritan, hainbat esporontzi atrofiatuta edukitzen dituzte. Liburu honen lurraldean hiru hibrido daude eta hirugarrena nahikoa arrunta da: P. cambricum subsp. cambricum x P. interjectum (P. x shivasiae Rothm.); P. camb ric um subsp. camb ric um x P. vulg are (P. x font-quer i Rothm.); P. interjectum x P. vulgare (P. x mantoniae Rothm.)
T. speciosum Willd. [T. radicans auct., non Swartz, Vandenboschia speciosa (Willd.) Kunkel] Geof., (7)10-40 cm. VI-VIII (gure lurraldean nekez ematen du esporontzirik). Harrien zuloguneak errekastoetako ur-jauzietan; Si; 0-400 m. Haran atlantikoak: BB. Atl. (31)
H. tunbrigense (L.) Sm. Geof., 2-5(10) cm. IV-IX. Harkaitz itzaltsu eta ± hezeak; Si; 0-550 m. Haran atlantikoak: BB. Hainbat esk.: subtropikala eta Med.-Atl. (30)
P. globulifera L. Hidrof., 3-10 cm. VI-VIII. Sakonera txikiko putzuak, material silizeoen gainean; 0-100 m. Haran atlantikoen iparreko muturra: BB. Eur. (29)
M. quadrifolia L. Hidrof., 5-20 cm. VII-IX. Urmaelak eta meandro itsuak; 0-50 m. Haran atlantikoen iparreko muturra: BB. Eur. (28)
A. capillus-veneris L. Iturri-belar arrunta, garaizka, txarrangila. Geof., 10-40(50) cm. I-XII. Horma bustiak, ezponda hezeak; 0-900 m. Ia lurralde osoan, urriagoa hegoaldean: U. Subkosm. (27)
A. leptophylla (L.) Link [Grammitis leptophylla (L.) Link, Gymnogramma leptophylla (L.) Desv.] Terof., 5-15 cm. III-V. Ezpondak, harkaitz eta hormetako arrailadurak; 0-100 m. Itsasertza: BB. Subkosm.: Europan Med.-Atl. (26)
Ch. maderensis Lowe [Ch. pteridioides (Reichard) C. Chr.] Geof., 5-15 cm. II-VI. Harkaitzetako arrailadurak, higakinak; Si; 600-800 m. Hegoaldeko mendiak, Ebrotik hegoaldera: BB. Hainbat esk.: Med.-Makaronesiarra. (25)
OHARRAK.- Ch. acrostica (Balbis) Tod. espeziea liburu honen lurraldearen hego-ekialdeko muturretik pixka bat harantzago bizi da, malkar eguzkitsuetako haitz karbonatatuetan, baina dirudienez ez da bizi aztergai dugun lurraldean. Sasi-indusio zabala du, ertzean zirrindaduna.
C. crispa (L.) R. Br. [Allorosus crispus (L.) Röhling] Geof., 5-30 cm. VII-IX. Hartxingadiak eta harkaitzetako pitzadurak; Si; 1400-2000 m. Pirinio mendiak: B (U). Eur. (23)