Mariaka eraikina

Eraikin exentua da, hego-ekialdeko muturretik salbu; bertan, eraikin erantsi txikia du. Lau angeluko oinplanoa du (13 x 13 m-koa gutxi gorabehera), ipar-ekialde eta hego-mendebaldeko ardatzaren arabera orientaturik; dorrearen sarbide nagusia hego-mendebaldera begira dago. Bolumen eraikiak hiru isurkiko estalkia, hiru solairu eta hiru hormarte ditu. Fatxadak tamaina txiki zein ertaineko hareharrizko harlangaitzez eginda daude batik bat, gorantz piezen neurria txikituz doazen arren. Eskantzuek fabrika landuagoa dute, tamaina irregularreko harlangaitz eskuairatuzko piezez egina, hareharrizkoak hauek ere. Zokalo bat antzeman daiteke beheko ilaretan. Baoen aparejua askoz landuagoa da, hareharri-harlanduzko piezekin egina. Fatxada nagusiaren (hegoaldean) ate altua balkoi bilakatu da geroago, eta arku nahasian errematatzen da. Arku horrek kiribil itxurako irudiak ditu landuta baoaren inguruan, gurutze batek koroatuta. Eskuinaldean, beheko solairuan, bederatzi dobeladun sarbide zorrotza dago, XV. mendekoa izan litekeen armarria duena giltzarrian. Armarriak bost panel eta San Andresen gurutzea ditu, dorrearen jaunen blasoia, lurraldeko ahaide nagusiak. Mendebaldeko fatxadan, arku konopiala duen bao bat dago. Ekialdeko fatxadan, arku konopiala duen leihate bat dago; kordoi makur batek dekoratzen du, arkuaren harlanduan landutakoa eta Mariakako bost panelek dekoratuta. Horren eskuinetara, arku konopial soilagoa dago. Beso-abiaburu moztuak nabarmentzen dira alboko hormen kanpoaldean, dorrearen goialdeko zurezko egitura zahar batenak, egun desagertutakoa. Barruan jatorrizko egituraren zurezko elementuak gordetzen dira, horman sarturikoak, egungoarekin bat ez datorren egitura-antolamendu batena, lau zutikotan oinarritutakoa (bi eta bi), egitura originalaren hiru hormartetako banaketarekin lerrokatzen direnak. Aurreko eta atzeko hormen jatorrizko egituraren hondakinei esker, suposatu liteke Mariaka dorreak solairu gehiago izango zituela goialdean, zurezkoak ziurrenik, eta bere egitura bi zutikotan oinarrituko zela solairu bakoitzean.