Murga eraikina

Ipar-ekialdetik, hego-ekialdetik eta hego-mendebaldetik jauregi-egiturak atxikita dituen dorrea. Multzoaren gorputz nagusia hego-mendebalde eta ipar-ekialdera begira dagoen oinplano angeluzuzeneko eraikina da, lau solairu eta ganbara bat dituena, guztia lau isurkiko teilatu batek estalita. Dorrearen sarrera nagusia hego-ekialdean egon ohi zen, eta mandio baten bidez sartzen zen barrualdera. Oinplanoaren neurria 13,60 x 9,50 m-koa da. Eraikuntza-materialen artean, kareharrizko harlangaitz eskuairatu irregularra da nagusi, oro har ilaratan ipinita. Eskantzuak, bestalde, tamaina irregularreko kareharriz daude eginda. Azkenengo solairua adreiluzkoa da, lau izkinetan garitoiak dituelarik. Baoak askotarikoak dira eta hainbat eratan daude jarrita. Zaharrenak hego-mendebalde eta ipar-mendebaldeko horma-ataletan kokaturiko gezileihoak dira. Berriagoak dirudite harlanduzkoek; horiek, halaber, molduradun errematea dute barlasaian. Gainerako leihoak zertxobait handiagoak dira eta harlanduz eginda daude, nahiz eta berriagoak izan. Gorputz nagusian, hala ere, dorreak bere itxura itzela gordetzen du, bao handirik gabe, defentsarako bere izaera dela eta. Zurezko barne-egitura osorik mantentzen da; horrek esan nahi du hasierako eraikina ez dela asko aldatu.

Dorrearen ipar-ekialdean, bere bolumenari eragin gabe, jauregi bat dago atxikita, ia guztiz harlangaitzez eginikoa. Baoak ezin hobe integratzen dira multzoan. Morfologiaren ikuspuntutik, dorreko berrienen oso antzekoak dira; molduradun sarbide erdizirkular zabala nabarmentzen da, bai eta ertz listeldun leiho bat ere, barneratze garatuko oinarri txikiak eta ardatzean armarria dituena, guztia moldura batek markoztaturik. Armarri heraldikoa hego-ekialdeko fatxadan dago. Hego-mendebalde eta hego-ekialdetik, jauregia handitu zen; horren elementurik nabariena beheko solairuan kokaturiko galeria arkupeduna da, toskanar ordenako ahodun zutabeen gainean ezarritako harlanduzko arku listeldun eta apalduekin, bost aurrealdean eta lau alboan. Molduradun inposta batek adreilu trinkozko solairu noblera darama, dorrearen goialdearekin bat datorrena. Eranskin biek gordetzen dute, neurri handi batean, beren barne-egitura.

Dorretik 40 m-ra ekialderantz, baserria dago, lau angeluko oinplanokoa, bi isurkiko estalkia eta hegalak dituena. Harlangaitzez eginda dago, nahiz eta bere altxaeran apareju-aldaerak ere bereizten diren, zurezko bilbadurarekin, eta fatxada nagusiaren eta ipar-ekialdeko altxaeraren goiko solairuetako itxituran adreiluzko plementeria erabili da. Fatxada nagusian, hego-ekialdera begira, egungo baserriak eta lehendik zegoen hormak osatzen dituzten bi bolumenak antzeman daitezke: ezkerraldean zabalkuntza dago, fatxadan hiru leiho dituena; erdiko eta eskuineko zatian baserriaren jatorrizko fatxada jasotzen da, zurezko arkupearekin, zutiko batek bi baotan zatiturikoa. Goiko solairuek adreiluzko itxituradun bilbadura dute, bai eta zurezko balkoi jarraitua ere ganbaran. Fatxadako zutoin nagusia ipar-ekialdeko altxaeraren beheko solairu osoa eratzen duen hormaren gainean ezartzen da; harlangaitzezkoa da, harlanduzko eskantzu eta buztinezko junturekin, eta apur bat ateratzen den zapata batean ezarrita dago, baserriaren lehengo egitura osatzen duena. Bertan, jatorrizko leihoetako bakarra irekitzen da, horma-atalaren iparraldean kokatutakoa. Horma horren gainean zurezko bilbadura ezartzen da atzera eramanda, horma-ataletan adreilu trinkoa duena, eskuinaldean izan ezik; izan ere, adreiluz eta zementuz ixten da bertan. Oso hermetikoa den atzeko fatxadan bi bolumen bereizten dira: baserriarena (nagusia) eta hego-mendebaldera begira egindako handitze-lana, lehenengoaren mendebaldeko jatorrizko izkina antzematen delarik. Hego-mendebaldeko altxaera harlangaitzezko obrako handitzeak osatzen du osorik; beheko solairuan sarrera bat dago, eta lehenengoak zurezko hiru leiho ditu.

Zubiaren eraikuntza-datak jauregia XVI. mende amaieran eraiki ostekoa izan behar du; bere ezaugarri tipologikoak direla eta, XVIII. mendekotzat har liteke. Zertxobait beheratutako arku erdizirkularra duen alea da, zeinaren trazatu dotorea erabilitako aparejuaren kalitate kaxkarraren oso ezberdina den. Arkuaren plementeria lau angeluko lauza sendoekin zapata gisa altxatu ziren zenbait ilaratan dago ezarrita. Gangaren gainerako zatiak, berriz, gorpuzkera txikiko kareharrizko harlangaitzez garatu ziren, bai eta harlauza irregular handiko ahoak ere.